هلموت اشمیت | Helmut Schmid

گفت‌وگو با هلموت اشمیت / وب‌سایت designculture / دسامبر 2013

فرلاخ، اتریش ۱۹۴۲ - اوزاکا، ژاپن ۲۰۱۸

هلموت اشمیت یکی از مهم‌ترین تایپوگرافرهای جهان بود. در اتریش به دنیا آمد و در کودکی به همراه خانواده‌اش به آلمان مهاجرت کرد. در جوانی شاگرد حروفچین چاپخانه بود. در دهۀ ۱۹۶۰ به مدرسۀ دیزاین بازل (AGS) رفت و زیر نظر اساتیدی چون امیل رودر، کورت هاوِرت و روبرت بوشلر آموزش دید. پس از پایان تحصیل در برلین غربی و استکهلم مشغول به کار شد، سپس به مونترال رفت تا در استودیوی ارنست روخ کار کند، پس از آن نیز به ونکوور نقل مکان کرد. از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۶ در دوسلدورف بود و برای دولت فدرال آلمان و صدراعظم‌های این کشور ، یعنی ویلی برانت و هلموت اشمیت، کارهای تبلیغاتی دیزاین می‌کرد.

اشمیت از سال ۱۹۷۷ در اوزاکای ژاپن ساکن و بر روی دیزاین شرکت‌ها، دیزاین مطبوعاتی و بسته‌بندی متمرکز شد. در سال ۱۹۸۱ استودیوی شخصی خود را تاسیس و در آنجا برای شرکت او‌پی‌سی (داروسازی اوتسوکا) هویت بسته‌بندی فوق العاده‌ای را دیزاین کرد که هنوز هم از آن استفاده می‌شود.

اشمیت از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ استاد دانشگاه دیزاین کوبه و در سال تحصیلی 2006-2005 استاد تمام‌وقت دانشگاه هونگیک سئول بود. همچنین در دانشگاه‌های کشورهای چین، سنگاپور، آلمان، هند، ژاپن و سوئیس هم تدریس کرد. از سال ۱۹۸۸ عضو انجمن بین‌المللی طراحان گرافیک (AIG) و انجمن بین‌المللی تایپوگرافی (ATypI) بود و کارهایش در نمایشگاه‌هایی در ژاپن و هلند به نمایش درآمد.

او مقالات زیادی در مورد تایپوگرافی نوشته که در مجلات بین‌المللی گوناگون چاپ شده‌اند. از سال ۱۹۷۶ نیز با مجلۀ مشهور تایپوگرافی سوئیسی «توپوگرافیشه موناتس‌بِلِتِر» (تی‌ام) همکاری می‌کرد. اشمیت در سال ۱۹۸۰ برای مجلۀ آیدیا یک شمارۀ ویژه تحت عنوان «تایپوگرافی امروز» در ۱۶۰ صفحه دیزاین و منتشر کرد که بسیار موفق و پرفروش شد. این ویژه‌نامه بعد از آن دو بار با افزایش مطالب و صفحه تجدید چاپ شد. او از سال ۱۹۹۲ شروع به انتشار مجموعه‌ای تحت عنوان «تاملات تایپوگرافی» برای ثبت رویدادهای شخصی، هنری و سیاسی کرد و موفق شد تا پیش از مرگ خود ۱۴ شماره از آن را با موضوعاتی چون سقوط دیوار برلین، تظاهر دموکراسی، تایپ و توهم و… منتشر کند.

هلموت اشمیت دوم ژوئیه ۲۰۱۸ در اوزاکای ژاپن درگذشت.

پرسش و پاسخ / سال 2013

وقتی کودک بودید شغل رویایی‌تان چه بود؟

من در جنوبی‌ترین شهر اتریش، فرلاخ به دنیا آمدم. در محیط روستایی آلمان جنوبی و در خانواده‌ای کاتولیک بزرگ شدم. می‌خواستم کشیش شوم.

کی و چطور کار حرفه‌ای‌تان را شروع کردید؟

بهترین اتفاقی که برایم افتاد این بود که پدرم که افسر گمرک بود از جنوب شرقی آلمان به جنوب غربی فرستاده شد. آن‌جابه جای این‌که در یک مدرسۀ جدید ثبت‌نام کنم، به عنوان حروفچین در یک چاپخانۀ کوچک مشغول به کار شدم. با تایپوگرافی امیل رودر آشنا و بعدتر در مدرسۀ دیزاین بازل شاگرد او شدم، این‌طور بود که وارد دنیای تایپوگرافی شدم.

کدام یک از پروژه هایتان را با لذت و علاقه بیشتری به خاطر می آورید؟

من این شانس را داشتم که با حزب سوسیال دموکرات آلمان (PSD) کار کنم. دیزاین‌هایی که با تمام وجودم برای صدراعظم‌های حزب یعنی ویلی برانت و هلموت اشمیت انجام دادم برایم بیشتر از دیزاین صِرف بود: کاری بود که برای هدف مشخصی انجامش دادم. دیزاین صرفا کار خوب و پول درآوردن نیست. دیزاین باید محتوا داشته باشد و دیزاینر باید از این محتوا دفاع کند.

دوست دارید امروز چه دیزاین‌هایی انجام دهید؟

من هنوز سراغ کارهایی می‌روم که دوست‌شان دارم. برای اینکه بین کارهای سفارشی و شخصی تعادل برقرار کنم، پروژه‌های شخصی خودم مثل «تاملات تایپوگرافی» را [از دهه ۱۹۸۰] شروع کردم، در حالی که موضوعات به روز مثل پروژۀ فوکوشیما «فوکوشیما جزیره شاد» را هم در دست دارم. همین‌طور دلم می‌خواهد اصلاحات نهایی کتابم «تایپوگرافی امروز» را انجام دهم.

دیزاینری که تحسینش می‌کنید.

امیل رودر.

معماری‌ای که دوستش دارید.

شکل ارگانیک کلیسای رونشان که لوکوربوزیه طراحی‌اش کرده. من رونشان را چندین بار دیدم و هر بار متفاوت به نظرم آمد. جایش روی تپه، فضای اطراف کلیسا، سکون داخل آن.

دیزاین مورد علاقه‌تان.

پوستر سیاسی‌ای که امیل رودر برای اتحاد مجدد شهر بازل و سرزمین بازل دیزاین کرده بود. او پوستر را با حروف درشتِ تایپ‌فیس آکزیدنز گروتسک و به صورت جریان اطلاعاتی ریتمیک دیزاین کرد: «Für einen / geeinten starken sozialen / Kanton Basel / Radikale Liste / ۱». سال ۱۹۶۰ که بازل بودم نتوانستم پوستر را بگیرم. بدتر این‌که هیچ موسسه و موزه‌ای هم این پوستر را ندارد. دلیلش هیچ‌وقت برایم مشخص نشد. {چاپ مجدد این پوستر را می‌توانید در کتاب «تایپوگرافی. راهنمای دیزاین» (۱۹۶۷) در صفحه ۸۷ ببینید. پوستر اصلی را هم می‌توانید در مجله آیدیا شماره ۳۳۳، سال ۲۰۰۹ در مقاله «تایپوگرافی رودر، فلسفه رودر» صفحه ۱۱۳ مشاهده کنید. }

و تایپ‌فیس.

یونیورس. اولین تایپ‌فیسی که در آغاز با بیست‌ویک فونت دیزاین شده بود. نشریۀ سوییسی «تی ام» {توپوگرافیشه موناتس‌بِلِتِر) آن زمان یک شماره را به این تایپ‌فیس، که آدریان فروتیگر آن را دیزاین کرده بود، اختصاص داد. امیل رودر که خود در تولید آن تایپ‌فیس حضور داشت، آن شماره مجله را با تایپوگرافی جدید و لطیفی دیزاین کرد. مدرسۀ دیزاین بازل هم در بکارگیری این تایپ‌فیس پیش‌قدم شد. حیف که فروتیگر بعدها آن بیست‌ویک فونت را بیشتر کرد.

آیا بین دیزاین شما و زیبایی‌شناسی ژاپن نزدیکی‌ای وجود دارد؟

اولین‌بار وقتی در مدرسۀ دیزاین بازل بودم، به‌واسطۀ امیل رودر تحت‌تاثیر زیبایی‌شناسی ژاپنی قرار گرفتم. بعدتر «کتاب چای» را کشف کردم که اوکاکورا کاکوزو توی آن کاربرد فضا در اتاق‌های ژاپنی را توضیح می‌داد. من هنوزم از کمپوزیسیون گیرای پانزده سنگ در باغ ریوان‌جی کیوتو شگفت‌زده می‌شوم، جایی که بارها و بارها آن را دیده‌ام.

خیلی از پروژه‌های شما سیاه و سفیدند. رویکردتان به رنگ را چطور توضیح می‌دهید؟

برای من تایپوگرافی سیاه‌و‌سفید است، چون سیاه‌و‌سفید حقیقت را نشان می‌دهد. من رنگ را به عنوان رنگ استفاده می‌کنم، نه برای تزیین. به صورت مونوکروم برای هویت دادن به محصول یا آیتم. برای مثال در یکی از دیزاین‌های تجاری شناخته شده‌ام از آبی و سفید به عنوان رنگ هویت استفاده کردم.

بدون در نظر گرفتن تکنولوژی، به نظر شما دیزاین گذشته و امروز چه تفاوت‌هایی دارند؟

در دورۀ حروفچینی دستی، فرآیند دیزاین تا چاپ خیلی زمان می‌بُرد. امروزه کارها خیلی سریع‌تر انجام می‌شود. حالا همه‌چیز خیلی سطحی است. قبلا دیزاین متواضع‌تر بود. صادقانه‌تر بود.

برای دیزاینرهای جوان چه سفارشی دارید؟

دیزاینرهای جوان باید با چشمان باز به دور‌و‌برشان نگاه کنند و دنبال این بگردند که چرا بعضی از دیزاین‌ها جذابیت دارد و بعضی دیگر نه. دیزاین با حرف زدن تولید نمی‌شود. با عمل بدست می‌آید. تلاش، تلاش، تلاش. و دوباره تلاش، تلاش، تلاش.

دیزاین خودتان را چطور توضیح می‌دهید؟

دیزاین من از محتوا ریشه می‌گیرد. در یک کلام: دیزاین بدون دیزاین.

از شما خیلی ممنونیم.

من هم از شما ممنونم.

پرسش و پاسخ / سال 2015

دیزاین باید ضرورتا چیزی با ارزش تولید کند؟

اگر آن چیز دیزاین است، باید مفید باشد. اگر هنر (سطحی) است، آزاد است که هر چیزی می‌خواهد تولید کند.

معیار دیزاین خوب چیست؟

سکوت. صداقت و اصالت.

مهم‌ترین کتاب برای شما، به عنوان یک دیزاینر، چیست؟

«کتاب چای» اوکاکورا. این کتاب تایپوگرافی امیل رودر را به زیباترین شکل نشان می‌دهد.

شما معلم دیزاین داشتید؟ اگر بله، از او چه چیزهایی یاد گرفتید؟

امیل رودر. یاد گرفتم که با تلاش فراوان دیزاین را در محتوا بیابم.

برترین مهارت شما، به عنوان دیزاینر چیست؟

با صبر و حوصله به درخواست سفارش‌دهنده‌ام گوش کنم و کار را از همانجا شروع کنم.

چه چیزِ دیزاینر بودن بیشتر از همه به شما لذت می‌دهد؟

این آزادی که به من فضا می‌دهد تا بر روی پروژه‌های مختلف کار کنم.

اهمیت تجربه چیست؟ چطور می‌تواند به بهتر شدن پروژه کمک کند؟

دیزاین یادگیری مستمر است و در حالی که تلاش می‌کنید و تلاش می‌کنید، خودِ ایده به سراغ‌تان می‌آید.

خودتان را بخشی از سنت و فرهنگ ژاپن می‌دانید؟

من در ژاپن خارجی‌ام و دوست دارم همین‌طور حفظ‌اش کنم.

در اوزاکا چه چیزی بیشتر به شما لذت می‌دهد؟

این‌که از شلوغی دیزاین توکیو به دورم.

فکر می‌کنید موثرترین راه ارائۀ پروژه چیست؟

خلق داستان.

مجلات دیزاین را می‌خوانید؟

مجلات دیزاین مثل آیدیا را می‌خوانم. کتاب هم مطالعه می‌کنم که الزاما مربوط به دیزاین نیست.

فکر می‌کنید کیفیت دیزاین تولید امروز به نسبت دیزاین گذشته بالاتر است یا پایین‌تر؟

در دیزاین همیشه بالا و پایین وجود داشته و دارد. من اما از آت‌وآشغال زیادی دیزاین شده و همین‌طور دیزاینرهای جایزه‌بگیر متنفرم.

معیار فونت خوب چیست؟

دوست دارم جمله‌ای از استنلی موریسون نقل کنم: «فونت تایمز نیو رومن این شایستگی را دارد که دیزاین آن کار شخص خاصی به نظر نرسد».

اهمیت تایپوگرافی در گرافیک دیزاین چیست؟

تایپوگرافی می‌تواند روی پاهای خودش بایستد. تایپوگرافی در خدمت گرافیک دیزاین نیست.

الان مشغول چه کاری هستید؟

کتاب «تایپوگرافی امروز» را در سال ۱۹۸۰ به عنوان ویژه‌نامۀ مجله آیدیا، دیزاین و منتشر کردم. این کتاب با مطالب اضافه‌تر و صفحات بیشتر با جلد سخت در آگوست ۲۰۱۵ منتشر خواهد شد.

از شما خیلی ممنونیم.

ارادتمند.