دانشنامۀ دیزاین | مدخل دیزاین صنعتی | نشر مشکی | ترجمۀ منظر محمدی
Logitech, MX VERTICAL ADVANCED ERGONOMIC MOUSE
هدف دیزاین صنعتی بهبود کیفیات کارکردی، تعاملی و زیباییشناسانۀ محصولات تولید صنعتی برای مصرف انسان است.
شاخصهای دیزاین صنعتی، بهعنوان یک حرفه، تعاریف گسترده و تا حدی بیارتباط به هم داشتهاند، و اغلب با دیگر زمینهها نظیر مهندسی و دیزاین رابط همپوشانی پیدا میکنند. بسیاری از دیزاینرهای صنعتی در زیرشاخههای مرتبط با تولید محصولات خاص از اتومبیل گرفته تا ابزارهای الکتریکی یا مبلمان فعالیت میکنند. دیزاین محصول نیز اغلب بهعنوان یکی از زیرشاخههای دیزاین صنعتی دستهبندی میشود، هرچند این اصطلاحات در عمل بهجای همدیگر نیز به کار میروند.
از نظر تاریخی، معنای دیزاین صنعتی عمدتاً در تقابل با روشهای تولید پیشهورانه قلمداد شده است. ریشههای این دوگانگی آشکار بین زیباییشناسیِ محصول تولیدِ دست و شیوههای تولید انبوه را میتوان در انقلاب صنعتی و ظهور جنبشهای تولیدِ مخالف با صنعت نظیر جنبش هنرها و پیشهها و آرت نوو جست. جنبشهای پیرو آنها نظیر انجمن پیشهوران آلمان و باوهاوس تلاش داشتند پیچیدگیهای صنعت مدرن را با اصول هنری، فرهنگی و اجتماعی سازگار کنند. این تلاشها در جهت بهبود کیفیت محصولات تولید مکانیکی برای استفاده روزمرۀ انسانی عمدتاً نقطۀ آغاز دیزاین صنعتی مدرن محسوب میشوند.
اما این جنبشها، با وجود سهم مهمی که در دیزاین داشتهاند، نتوانستند دلالتهای ضدهنریای را که معمولاً محصولات «صنعتی» در ذهن مردم ایجاد میکنند کاملاً از بین ببرند. در نتیجه، هنوز چنین پنداشته میشود که حرفۀ دیزاین صنعتیِ معاصر اغلب عناصر فنی دیزاین را بر عناصر خلاق آن ارحج میشمارد. با وجود این، جنبههای زیباییشناسانه، خلاقیت و کیفیت وجوه کلیدیِ فرایند دیزاین صنعتی هستند؛ دیزاینرهای صنعتیِ موفق نهتنها باید در کار خود متخصص باشند، بلکه باید محصولات خود را واجد ویژگیهای بصری و ارزشهای اجتماعی خاصی کنند که مشتری را متقاعد به خرید محصول کند.
دیزاینرهای صنعتی، بهدلیل شاخصهای گستردۀ این رشته، بهندرت انفرادی کار میکنند، و غالباً با دیگر دیزاینرها، مهندسان، روانشناسان و دانشمندان مشغول همکاریاند. در دیزاین صنعتی، بهعنوان یک رشتۀ مشتریمحور، مسائل مربوط به هزینههای تولید و قیمت بازار نیز روزبهروز مهمتر میشود؛ در نتیجه، محصولات نهایی اغلب به دیگر حرفههای نامرتبط با دیزاین نظیر بازرگانی و بازاریابی وابستهاند. خودِ فرایند دیزاین مستلزم سطحی از تحقیق و توسعه است که دائماً پیشنمونههای محصول را آزمایش و تصحیح میکند تا محصول به حد استانداردهای اجرایی و زیباییشناسانۀ مفروض برسد. بهطور معمول، روشهای دستیِ دیزاین و تحلیل فرم در دیزاین صنعتی عبارتاند از مدلسازی با گِل، موم یا پلاستیک، قالبهای فرمدهی وَکیوم، خَمکاری با بخار، برش فوم و بسیاری از دیگر روشهای ملموس در مدلسازی و تحقیق سهبعدی. این فرایندهای دستی را معمولاً در زمرۀ دیزاین محصول محسوب میکنند، اما از آنجا که دیزاین محصول و دیزاین صنعتی اغلب بهدست یک فرد انجام میشوند، ضرورتاً فنون و روشهای مشابهی دارند.
دهههای گذشته شاهد پیشرفتهای شگفتانگیزی در زمینۀ تولید صنعتی با روشهای تولید وابسته به نرمافزارهای کامپیوتری بوده است. امروزه اغلب دیزاینرها از نرمافزارهای سهبعدی دیجیتال برای تجسم، مدلسازی و تحلیل محصول در فضای مجازی، پیش از تولید واقعی، استفاده میکنند. این فرایند به دیزاینرها کمک میکند در مدتزمان کمتر و با هزینههای کمتر از مرحلۀ ایدهپردازی به تولید برسند. علاوه بر این، با روشهای پیشرفتۀ ساخت سیانسی (کنترل رقمی کامپیوتری) کَد/ سیاِیام/ سیآیام/ سیانسی میتوان خروجیِ فیزیکیِ محصولات و اجزای آنها را دقیقتر و کارآمدتر و در نتیجه اقتصادیتر کرد. ساخت دیجیتال و پیشنمونهسازی سریع تنوع شکلی شیء تولید صنعتی را افزایش دادهاند و این امکان را به وجود آوردهاند که بتوان بدون فدا کردن دقت و کارآیی تولید انبوه ماشینی به فرمهای پیچیدهتر برای محصول دست یافت.
هرچند ظهور تکنولوژیهای نوینِ تولید بیشک تأثیر تجاری عظیمی بر دیزاین صنعتی داشته است، درحالحاضر گرایشی قوی به وجود آمده است که میخواهد این رشته را بهسمتی ببرد که به مسائل محیطزیستی هم بهاندازۀ مسائل اقتصادی توجه کند. تولید مداوم و روزافزون اشیای جدید منجر به افزایش آگاهی نسبت به تولید ضایعات و استفادۀ بیشازحد از منابع انرژی که (تولید دیاکسیدکربن میکنند) هم در فرایندهای تولید و هم در استفادۀ نهایی از محصول شده است. این نگرانیها بسیاری از دیزاینرهای صنعتی را بدینسو سوق داده که دنبال راهحلهای دیگری بهجای فرایندهای صنعتی مضر برای محیطزیست باشند، عرصهای که امروزه به یکی از جنبههای مهم حرفۀ دیزاین صنعتی تبدیل شده است. ابداعات اخیر در این زمینه عبارت بودهاند از کاربست مواد پایدار جدید مواد، پایداری، استفاده از منابع انرژی بازیافتی و تأکید بر مصرف دوباره یا دفعِ مسئولانۀ محصولات مصرفی.
نویسنده
اوا پِرِز دِ وِگا (Eva Perez de Vega) معمار، دیزاینر و مؤسس آتلیۀ EPdVS است: یک شرکت معماری چندرشتهای که در زمینۀ دیزاین محصول، دیزاین داخلی و دیزاین رقص فعالیت میکند. درحالحاضر، در مدرسۀ جدید دیزاین پارسونز تدریس میکند. از کارهای اخیرش تحقیق در زمینۀ فنون و سیستمهای حرکتی و مولد است که حرکت، جریان و محیط را شامل میشود. او اصالتاً اهل رم در ایتالیاست و اکنون در نیویورک زندگی میکند.
منابع
Banham, R. 1967. Theory and design in the first machine age. New York: Praeger.
Benevolo, L. 1992. History of modern architecture. Cambridge, MA: MIT Press.
Schwartz, F. 1996. The Werkbund: Design theory and mass culture before the First World War. New Haven: Yale Univ. Press.