عاشقانههای هندی
۱۵,۰۰۰ تومان
شعر کهن هندوستان تا حد زیادی متأثر از آثار کهن دینی ـ فلسفی برآمده از دوران دور آن سرزمین است. از شعر کهن هندی فقط نام‌ها و سایه‌هایی محو برجاست. نخستین شاعران مشهور هندی دوهزار و اندی پیش، «کالیداسا، بهارتری هاری و آمارو» هستند. این سه شاعر، شعر هندی آن روزگار را به اوج چشم‌گیری رساندند و نام و آثارشان هنوز هم برجاست. پژوهش‌گران از این دوره به دوره‌ی کلاسیک شعر هندی یاد می‌کنند این دوره مصادف است با سده‌ی چهارم تا هفتم پس از میلاد مسیح. در این دوره، شعر بر خلاف آثار فلسفی و مذهبی صبغه‌ای کاملاً این جهانی دارد و کمتر متافیزیکی‌ست. شعر هندی به ویژه در این سده‌ها عمدتاً شعری غنایی و عاشقانه است به مفهوم بسیار زمینی کلمه. کالیداسا، شکوهمندترین شاعر این دوران، در سده‌های پنجم و ششم میلادی می‌زیست. زندگی او در هاله‌ای از افسانه پیچیده است. می‌گویند به دست زنی به قتل رسیده‌است. ولی آن‌چه مسلم است همه‌ی این افسانه‌ها برآمده از دل شعرها و تأثیراتی‌ست که آن شعرها بر خوانندگان می‌گذاشته است. او شاعری بود تماماً عاشقانه‌سرا که از وی به نغمه‌گر عشق یاد می‌کنند. و باز می‌گویند روزی پادشاه نیمی از یک شعر چهار سطری در حضور او سرود و قول داد به کسی که این شعر را کامل کند، صله‌ای درخور خواهد داد. شعر این بود:
از یک گل، دو گل بَر رُسته به ناز
کیست داند که این معما را راز
کالیداسا به محض شنیدن بیت بالا در ادامه‌ی آن سرود:
از نیلوفر سپید رویت ای خوب جمال
دو نیلوفر چشمانت بروید غمّاز
کالیداسا یکی از بزرگ‌ترین درام‌پردازان هند هم هست. زیباترین بندهای شعری‌اش درشعر «فصل‌ها» «ریتوسا مهارا» به چشم می‌خورد. اثری که دقیقاً مشخص نیست از آن خود او باشد. از بهارتری هاری که احتمالاً در سده‌ی هفتم می‌زیسته نیز افسانه‌ای جالب بر سر زبان‌هاست. می‌گویند وی میان کام‌جویی و خوش‌باشی و پارسایی و خداترسی همواره در نوسان بود. و بنابر همین گفته‌ها هفت بارکاهن شد و هفت بار به خوش‌باشی و کام‌جویی روی آورد. زمانی که در معبد به سر می‌برد، دستور داده بود همیشه بیرون دروازه گردونه‌ای آماده باشد تا اگر هوای آن وادی دیگر بر او چیره شد، بی‌درنگ سوارش شود و برود پیِ دلش.
سه اثر از او بر جای مانده؛ صد شعر ِعاشقانه، صد حکمت این جهانی و صد شعرِ آسمانی. زیباترین اشعارش شعرهای عاشقانه و آسمانی است.
«آمارو» یکی از عاشق‌ترین شاعران هند باستان است. او جز از عشق نگفته و ننواخته است. در مجموعه‌ی مشهورش «صد شعرِعاشقانه» به گونه‌ای پی‌گیر و خستگی‌ناپذیر، زن را دستمایه‌ی آثارش قرار می‌دهد و از او می‌سراید. در افسانه‌ها نیز علت گرایش او به مضامین عاشقانه و بازگفت سرشت زنان در آثارش چنین آمده است:
وی پیش از آن‌که در هیات مرد به جهان آید، صد بار به هیات زن متولد شده بود. و در آخرین زایش‌اش در قالب مردی شاعر در صد شعر خود، هرکدام یک خاطره و تجربه‌از زایش‌ها و زیستن‌های پیشین‌اش را بیان کرده است.
شعر هندیان هیچ‌گاه «من ـ شعر» <شعر حدیث نفس> نیست. شاعران با احساس شرمی هنرمندانه و بسیار ظریف از خود هیچ نمی‌گویند، بلکه احساس و دریافت‌شان را از خویش برون می‌افکنند و آن را در کسوت موقعیت به نمایش می‌گذارند. موقعیتی که انگار از درد‌ها و شادی‌های دیگری می‌گوید و آن را تجربه می‌کند. این هنر همواره ابژکتیو است، نشان می‌دهد، توصیف می‌کند و همواره به نمایش می‌گذارد. این ابژه‌گرایی، شگرد هنری‌یی‌ست که شاعر را در موقعیتی قرار می‌دهد که می‌تواند گستاختر و صریح‌تر، از آن‌چه متحقق می‌شود و نمی‌شود، سخن بگوید. در این شیوه، دیگر مسوولیتی متوجه شاعر نیست، بلکه او از رنج‌ها یا تجربه‌های زیسته‌ی دیگری سخن می‌گوید. هوای گرم‌سیری و جنگلی همواره دردرون‌مایه وبرونهٔ «فرم» شعرهای هندی دیده می‌شود. این شعرها پُراند از رنگ‌های غریب‌واره و اگزوتیگ، بوی‌صندل وصدای پرندگان. فرم با شکوه، آرایه‌های‌کلامی، بازی‌های زبانی و فکری از مشخصه‌های ساختار شعرکلاسیک هندی است، که البته یکی از ویژگی‌های مشترک میان تمام آثار کلاسیک در دنیاست. عشق از مضامین کهن شعری جهان است که هندیان نیز از دیرباز در باب آن بسیار سروده و گفته‌اند. عبارت مشهور «کاماسوترا» که امروزه تقریباً در همه‌جا رایج است و در باب آن آثار و فیلم‌های بسیاری تدوین شده از دستاوردهای هندیان است در عرصه‌ی روابط عاطفی و عاشقانه‌ی میان زن و مرد که منشی کاملاً هندی دارد. گزینه‌ی حاضر نیز از گلچین‌های مختلف از زبان آلمانی ترجمه شده استقدیمی‌ترین آن مربوط به سال ۷۳ ـ ۱۸۷۰ موجود در آکادمی سلطنتی علوم سنت پترزبورگ است و آخرین آن چاپِ ۱۹۸۰. ناگفته پیداست که بسیاری از شعرهای غنایی هندی بنا به ملاحظاتی که می‌دانم و می‌دانید، نتوانستند در این مجموعه بیایند. کمبود حجم کتاب نیز یکی دیگر از موانع کار بود. در این گزینه کوشیده‌ام از عاشقانههای مجازی، عرفانی و امروزی هر کدام نمونه‌هایی به‌دست دهم. شعرهای دیوان «کبیر» که سراینده‌اش عارفی نامی‌ست به نام کبیر و آن‌ها را تاگور جمع‌آوری کرده، همگی عرفانی‌اند و تمثیلی و تحت تأثیر اندیشه‌های ایرانی و زبان فارسی سروده شده‌اند. شعرهایی از خود رابیندرانات تاگور هم زینت‌بخش این گزینه است. شاعری امروزی و عارف‌پیشه، تنها و نخستین شاعر آسیایی که توانست جایزه‌ی ادبی نوبل را از آن خود کند. در نهایت، این دفتر، نخستین مجموعه‌ای است که به این شیوه و با موضوع عاشقانههای هندی به فارسی منتشر می‌شود.
علی عبدللهی
خرید
- مشخصات محصول
- نظرات
هنوز نظری ثبت نشده
اولین نفری باشید که نظر میدهید
ثبت نظر